Anorektal Hastalıkları
Olumsuz Etkileyen Faktörler
Anorektal hastalıklar, anüs ve rektum bölgesinde ilgilendiren rahatsızlıkları tanımlayan genel bir terimdir. Genel cerrahi pratiğinde sık karşılaştığımız, utanma duygusu nedeniyle pek konuşulmayan ve tedavide gecikmelerin yaşandığı, yaşamı olumsuz etkileyen hastalıklardır. Bu bölgedeki hastalıklar genellikle benzer belirtiler gösterir, ancak farklı nedenlere bağlı olarak gelişebilir. Hemoroid, anal fissür, fistül gibi hastalıklar bu bölgenin en sık görülen rahatsızlıklarıdır.
Bu hastalıların gerek tanı gerek tedavisi esnasında sık yapılan hatalar aşağıda belirtilmiştir:
1. Hastaların Uzman Hekime Başvuru Süresindeki Gecikmeler
Toplumda sık görülen bu hastalıklarda hastalar utanma, muayeneden korkma, kötü bir sonuçla karşılaşma endişesi veya umursamama gibi nedenlerle doktora geç başvururlar.
Kulaktan dolma ilaçlar ve internet üzerinden elde ettikleri bilgiler ile kendi kendilerine tedavi olmaya çalışırlar. Bu durum erken evre hastalıkların ilerlemesi ve yanlış tanı ve tedaviler sonucu sosyal yaşamında ciddi sıkıntılar oluşmasına neden olur. Ayrıca nadiren makattan kanama, bu bölgede oluşabilen bir kanserin belirtisi olabileceği için, tedavi sürecinde ciddi olumsuz sonuçlara yol açabilir.
2. Liften Yoksun Diyet ile Beslenme
Bu hastalıklar beslenme alışkanlıkları ile yakından ilişkilidir. Kabızlık sorunu olduğunda dışkılama esnasında yaşanan zorlama ve sert dışkı hastalıkların oluşmasında ve şikayetlerin kötüleşmesine neden olabilir. Bu hastalıkların mücadelesinde en etkili yöntemlerden biri, beslenme alışkanlıklarını değiştirmek ve uygun bir diyet programı benimsemektir. Lif açısından zengin besinler tüketmek, bağırsak hareketlerini düzenleyerek kabızlığı önler ve dışkının yumuşamasına yardımcı olur.
3. Yetersiz Su Alımı
Kabızlığı ve dışkının sertleşmesini önlemek için yeterli su alımı önemlidir. Günlük 2-2.5 lt su içmek, bağırsağın düzenli çalışmasına yardımcı olur. Ayrıca bu hastaların aşırı çay, kahve tüketiminden ve asitli içeceklerin alınmasından da kaçınmaları gereklidir.
4. Hareketsiz Yaşam Tarzı
Bu bölgenin hastalıkların önlenmesinde etkin bir şekilde egzersiz yapılması önemlidir. Hareketsiz bir yaşam tarzı bağırsakların çalışmasını olumsuz etkiler. Yürüme, koşma, yüzme gibi egzersizler, yani aktif bir hayat tarzı, bağırsak hareketleri üzerinde olumlu etki ederek, pelvik bölgedeki kan basıncını azaltarak hastalıkların ortaya çıkışını engeller. Özellikle masa başı işlerde çalışan, uzun süre bilgisayar başında vakit geçiren kişiler bu risk grubundadır. Ayrıca spor salonlarında yapılan aşırı ağırlık kaldırma , bu bölgeye baskı yaparak şikayetlerin kötüleşmesine neden olabilir.
5. Tuvalette Uzun Süreli Vakit Geçirmek
Tuvalette fazla zaman geçirmemeye özen gösterilmelidir. Tuvalette ortalama 5-10 dk zaman geçirmelidir. Birçok kişi tuvalette gazete veya telefon ile girerek, oldukça uzun zaman geçirirler. Bu durum anüs çevresine baskıya neden olur. Tuvalette ihtiyaç karşılanmasını takiben, hemen kalkmak sağlıklı bir yoldur. Mümkün olduğunca günün aynı saatlerinde dışkılamaya gitmek, özellikle kahvaltı sonrası gitmeyi alışkanlık haline getirmek gerekir.
6. Dışkılama İhtiyacının Ertelenmesi
Dışkının tutulmasının alışkanlık haline getirildiği durumlarda başta kabızlık olmak üzere çeşitli hastalıklar meydana gelebilir. Tuvalete gitmekteki gecikme, dışkının sertleşmesine neden olarak, bu bölgeye basınç artışına neden olur. Tuvalet ihtiyacı hissedebildiğinde, gecikmeden gerçekleştirilmelidir.
7. Dışkılama Esnasında Aşırı Ikınmak
Aşırı ıkınma ve artan basınç bu bölgedeki anatomik yapıları olumsuz etkiler ve hastalıkların oluşmasına neden olur.
8. Hijyen Koşullarına Dikkat Edilmemesi
Anal bölgenin hijyenine dikkat edilmemesi, bu bölge hastalıklarını kötüleştirebilir. Her tuvalet sonrası makat bölgesi ılık su ile yıkanarak ve tahriş etmeyen, yumuşak bir tuvalet kâğıdı ile kurulanmalıdır. Özellikle sert sabunlar ve kimyasal içerikli ürünler, parfümler ve ıslak mendil kullanımı, bu bölge hastalıklarını hastalığını kötüleştirebilen etkendir. Eğer ıslak mendil kullanımı gerekiyorsa, parfümsüz ve hipoalerjenik ürünler tercih edilmelidir. İç çamaşır tercihinde pamuklu ve nefes alabilen iç çamaşırı giymek, sıkı ve sentetik iç çamaşırlarından kaçınmak gerekir. Günlük iç çamaşırı kullanımı önerilmektedir.
9. Aşırı Kiloya Sahip Olmak
Aşırı kilo ve obezite anorektal hastalıklar için risk faktörüdür. Birçoğu sağlıklı lif açısından zengin diyetler tüketmezler. Bu nedenle kabızlık meydana gelerek, aşırı ıkınma ve sert dışkılama şikayetlerin ortaya çıkmasına neden olur. Bu kişilerde aşırı kiloya sahip olmak, daha az hareket etmesine, uzun süreli oturmasına neden olur. Bazı çalışmalar, obezite ve bununla ilişkili hareketsiz yaşam tarzı nedeniyle anüs ve rektumun kaslarının ve bağ dokularının bozulduğunu göstermektedir.
10. Yüksek Stres ve Kargı Durumu
Yüksek stres seviyeleri bağırsak hareketlerini olumsuz etkileyerek kabızlık veya ishal gibi bağırsak düzenindeki bozulmalara neden olabilir. Stres, anorektal hastalıkları dolaylı olarak kötüleştiren bir faktördür.
